Pre-Sail 2017 Den Helder (2)

Woensdag 21-6. In de oorspronkelijke plannen zouden we vandaag naar Vlieland vertrekken. De Pre Sail maakt hier in Oudeschild aan activiteiten zoveel los, dat we hebben besloten nog een paar dagen op Texel te blijven. Dat is natuurlijk geen straf met het mooie weer dat nu al zo lang duurt. De langetermijn weersverwachting baart wel enige zorg, vanaf donderdag wordt er veel wind verwacht en duidelijke lagere temperaturen. Pas maandag is er minder wind, en daarna is het zeer onzeker met mogelijk storm.

In de loop van de ochtend lopen er nu steeds meer 'Sail' gerelateerde schepen de haven binnen, er is veel volk op de been en er heerst een gezellige sfeer. Er zijn muziekpodia opgezet met een indrukwekkende hoeveelheid geluidsapparatuur. En wat treffen de organisatoren het met het weer, stel je voor dat er storm en regen zou zijn, dan komt er geen kip kijken. De hele grote schepen blijven buiten de haven voor anker liggen, daar is in de haven geen plaats voor, en ze hebben waarschijnlijk ook geen zin in brokken zoals de Bulgaren hebben veroorzaakt.

Na de lunch laten we de drukte achter ons en gaan per fiets langs de Waddendijk richting Oosterend. Halverwege moeten we een omleiding volgen, overal op Texel wordt gewerkt aan dijkverhoging. Aannemer Boskalis heeft een hele dam aangelegd tot in het vaarwater om per schip de benodigde materialen te kunnen aanvoeren. Ondanks de omleidingen geraken we na enkele kilometers in Oosterend.

De Maartenskerk, die je al van ver ziet, is het oudste godshuis van Texel. De kerk stamt nog uit de vikingentijd, getuige het dichtgemetselde toogje aan de kant van het Kerkplein, het 'Noormannenpoortje'. Maar die naam zal wel legendevorming zijn, want toen de bouw begon (12de eeuw), was er al een eeuw geen Noorman op rooftocht meer langsgeweest.

Scandinaviërs handelden lang nadien wel met Oosterend. Aan het Kerkplein 6 kwamen in 1987 bezegelde documenten tevoorschijn anno 1717 met Zweedse vrachtbrieven en een vrijpas voor houthandelaar en kapitein Jacob Knaap die hier woonde. De meeste huizen in Oosterend zijn minder voornaam, met hun houten topgeveltjes, de armoedige vissers konden geen stenen pui betalen. 

Op 6 april 1945 begon hier de Russenoorlog, de opstand van krijgsgevangen Georgiërs, die in Duitse krijgsdienst waren getreden. In het zicht van Duitse capitulatie probeerden ze hun hachje te redden. Die ochtend deed een boerenknecht in hoeve 'De Goede Verwachting', in alle vroegte een gruwelijke vondst: allemaal gekeelde Moffen. Ze waren afgeslacht door de Russen, als startsein voor een guerrillaoorlog die doorging toen Nederland al bevrijd was. De strijd zou duizend doden duren. In Oosterend riskeerden burgers hun leven door Russen te laten  onderduiken. Op de zolder van enkele huizen staan nog Georgische letters, door onderduikers in de hanenbalken gekerfd.

Tegen de dijk aan ligt Nieuweschild, ooit een dorp vol loodsen voor de havens van Oost en Oudeschild. Het rook er naar slik en vis en teer. Nieuweschild had óók een haven, sinds 1844, maar die verzandde binnen een paar jaar. Het dorpje verviel.

Toch streefden de Strender (Oosterend) vissers die uit Skil (Oudeschild) voorbij. De socialistische vissers uit Oudeschild hadden minder op met winstmaken, met hun kleinere gezinnen was er minder goedkoop personeel voor op de kotter. En de Oosterenders waren gereformeerd, die hadden een roekeloos godsvertrouwen. Zo trokken ze de lucratieve Noordzee op, schaften motoren aan terwijl de vissers uit het Rode Dorp bleven zeilen. Oosterenders bleven 's nachts op zee, de Oudeschilders gingen 's avonds liefst voor anker bij Kaap Kont, bij moeder de vrouw.  (deze info deels ontleend aan een artikel in Dagblad Trouw)

's Avonds storten we ons in het feestgedruis bij de haven van Oudeschild. Verschillende muziekgroepen treden op. In het programma staat Ali B. aangekondigd, maar die is verhinderd en heeft Ogene als vervangers geregeld, tot groot enthousiasme bij de in groten getale aanwezige jeugd. De afsluiting vindt plaats door een band die zoveel herrie maakt dat onze trommelvliezen protesteren. We zoeken de stilte van de jachthaven weer op.

Donderdag 22-6. Vandaag gaan de schepen die deelnemen aan Sail voor anker in de Texelstroom voor Oudeschild. In de Gouden Eeuw was dit een normaal schouwspel, Texel was de drukste rede ter wereld. Vandaag is dat minder, de kleinere schepen gaan door de harde wind zo tekeer dat ze meteen doorvaren naar Den Helder. Alleen de grotere schepen gaan voor anker. Vanuit Oudeschild is het een komen en gaan van alles wat varen kan, en waarmee betalende gasten langs de voor anker liggende schepen kunnen worden vervoerd. Ook de loodsbotter 'Texelstroom' doet mee.

We gaan lekker op een terrasje zitten om de drukte comfortabel te kunnen bekijken. Intussen zien we in de verte donkere onweerswolken zich klaarmaken om onze kant op te komen. De KNRM gaat rond en adviseert iedereen die met eigen boot buiten rondvaart, naar de haven terug te keren.
Als wij weer terug aan boord zijn, barst het onweer met harde windvlagen los. Na de regen is de temperatuur meteen een stuk lager. De harde wind zullen we voorlopig wel niet meer  kwijtraken, op de weerkaart zien we een hoop ellende onze kant opkomen ....