Dordrecht - Herkingen

vrijdag 16 augustus 2019

De lange ijzeren brug uit 1851

De 'Chip' en de bemanning ruiken de stal... Vanochtend een relaxte wektijd en ontbijt, we hebben de brugopening  (1x per 2 uur) van de grote Dordtse weg- en spoorbruggen om 11:12 ingepland. In de jachthaven liggen we opgesloten achter liefst twee bruggen, de eerste is de 'Lange IJzeren Brug', die beheerd wordt door de watersportvereniging, en bediend door de havenmeester. Over de haven ingang ligt de Engelenburger brug, in beheer bij de gemeente en bediend door een brugwachter op afroep. Deze brug draait maar tweemaal per uur op exact het hele en halve uur. Het vereist dus enige coördinatie met verschillende instanties om op de juiste tijd te kunnen vertrekken. We denken alles goed afgesproken te hebben, onze havenmeester is in ieder geval stipt op tijd.

In de jachthaven blijken meerdere schepen van plan die opening van de Dordtse spoorbrug willen halen, achter ons ontstaat een kleine file voor de Engelenburgerbrug. Maar op het afgesproken tijdstip van elf uur - geen beweging, en  om 11:05 nog steeds niet. Er ontstaat gemor onder het varensvolk, iemand roept boos  door de marifoon of de brug nog geopend wordt, men wil de spoorbrug halen ! Kennelijk schrikt de brugwachtster wakker, ze komt aangerend en begint met alle handelingen die aan een brugopening voorafgaan. Verkeerslichten op rood, bruglichten op rood-groen, slagbomen omlaag, halverwege slagbomen stop omdat er nog voetgangers passeren die lak hebben aan de stoplichten, slagbomen nu helemaal omlaag, en -hehe- brugbediening starten.

Nu is de brug een museumstuk met een aandrijving uit het jaar nul, dus tttrrraaaaaggg van beweging. Wij wachten het groene licht voor de brugpassage niet af. Zodra het verantwoord is, scheuren we vol gas naar de spoorbrug. Daar razen nog een paar verlate treinen over, wat een vertraging van een paar minuten geeft, en ons een onbezorgde passage garandeert. Uiteindelijk haalt iedereen de passage en gaat onderweg over de Oude Maas naar de Dordtsche Kil, die naar het Hollandsch Diep en verder voert.

Het onoverzichtelijke kruispunt van Oude Maas en Dordtsche Kil is het drukste scheepvaartkruispunt van heel Europa, gerekend naar scheepsbewegingen per dag. Hier kruist op flinke snelheid het binnenvaart verkeer elkaar : van en naar Europoort, Moerdijk, Antwerpen en de rest van Nederland richting Gouda, en niet te vergeten de grote rivieren richting Duitsland en verder.

Een echte verkeerscentrale (VC) houdt hier een oogje in het zeil, je bent verplicht de marifoon uit te luisteren op kanaal 79, en zonodig de VC aanwijzingen op te volgen. Wij zijn dit punt al vaak gepasseerd, en kennen de instructie die hier geldt voor de pleziervaart : je blijft je oever volgen, tot je alle richtingen kunt overzien, en gaat pas oversteken als de informatie van de verkeerscentrale dat toelaat. Soms houdt dat in, dat je bijvoorbeeld komend uit de richting Dordt, een stuk in de richting Spijkenisse moet doorvaren, voordat je kunt oversteken.

Maar meestal ontaardt het oversteken in totale chaos, veel jachtschippers zijn hier voor het eerst, ze kennen de procedures niet, ze hebben geen marifoon, of die staat niet aan, of ingesteld op het verkeerde kanaal. Zo ook nu, de verkeerscentrale waarschuwt voor het zootje ongeregeld dat eraan komt, zodat de beroepsvaart extra alert is. De kleine armade van aanstormende jachten waaiert uit en steekt in chaos over. Gelukkig ook dit keer zonder brokken. Maar dat het hier met een dergelijk kamikaze-gedrag een keer goed mis kan, en eens zal gaan, is duidelijk.

Eenmaal op de Dordtsche Kil gaat de stroom tegenlopen, de harde wind hebben we ook vol tegen. Onze snelheid komt lange tijd niet boven de vier knopen. Op het Hollandsch Diep is het niet veel beter, hoewel daar geen stroom staat. Willemstad komt in beeld, het is nog redelijk vroeg om nu al te stoppen. Bovendien is het weerbericht voor morgen niet best, meer wind en mogelijk regen. We besluiten door te varen naar onze thuishaven Herkingen.

Tussen Willemstad en Herkingen moeten we drie grote sluizen passeren : de Volkerak- , Krammer- en Grevelingensluis. Bij drukte kan de wachttijd flink oplopen, maar vandaag is het, de vakantietijd in aanmerking genomen, erg rustig. De wachttijd bij de Volkeraksluis is minimaal, de Krammersluis kunnen we zelfs zonder te wachten invaren. Nog nooit vertoond : we zijn de enige passant ! Het schutten gaat ongehoord snel, het tijdrovende uitwisselen van zoet- en zoutwater is kennelijk afgeschaft. Ook de Grevelingensluis levert nauwelijks oponthoud op, we varen in recordtijd ons thuiswater de Grevelingen op, en vervolgens onze thuishaven binnen !


Terugblik

We zijn terug op de plaats waar we 15 juni zijn vertrokken voor onze rondzwervingen door Nederland, met name het noorden en de Wadden. We hebben alle mogelijke omstandigheden meegemaakt, van windstilte tot zware storm, een enorme hittegolf, droogte en zware buien. We hebben minder gezeild dan andere jaren. De oorzaak is, dat we vaak te weinig, maar de laatste weken vaak te veel wind uit de verkeerde hoek tegenkwamen, en een strak reisschema hadden voor de terugreis. Wij gingen Zuidwest, de wind was Zuidwest, en blies hard door. Door Irene's aanstaande knieoperatie stonden we onder tijdsdruk om op tijd terug te zijn, we hadden meer haast dan andere jaren. Al met al hebben we deze zomer enorm genoten. Wat is Nederland mooi vanaf het water. En in de voorzieningen op de jachthavens is de laatste tijd een enorme kwaliteitsslag gemaakt.

De 'Chip' (inmiddels 30 jaar oud) heeft zich voorbeeldig gedragen. Alle systemen aan boord hebben zonder klagen en haperen gedaan waarvoor ze geïnstalleerd zijn. Met name de motor die zonder protesteren overuren heeft gemaakt, heeft geen enkele slag gemist. We hebben dit jaar uitsluitend op GTL (synthetische diesel) gevaren. Het twee jaar terug volledig vernieuwde brandstofsysteem heeft z'n nut en robuustheid bewezen.

De rest van dit zomerseizoen zitten er geen reizen meer in de planning. Bij mooi weer zullen we ons zeker nog vermaken in de mooie omgeving van Zuid-Holland en Zeeland.

de vandaag gevaren route :

Overzicht dit seizoen :

stand motoruren : 1475 (sinds 2007, waarvan dit jaar 100 uren)
stand zeemijlen :  10943 (sinds 2003)

Blog (stand per 22-8-2019)  106209 pageviews :

Alphen aan de Rijn - Dordrecht

donderdag 15 augustus 2019

We hebben gister met de Alphense havenmeester afgesproken, om 8 uur te vertrekken, om de spoorbrugopening van 10:29 in Gouda te kunnen halen. In de haven zitten wij 's nachts opgesloten, de havenmeester is nodig om ons te  bevrijden en de toegangsbrug en het scherm tegen drijvend afval te openen. Als de wekker afgaat en wij gaan douchen, klettert de regen op het kajuitdak, en huilt de wind door de verstaging. Geen weer waarbij je enthousiast je bed uitspringt en de korte broek aanschiet. Maar ja, de planning is onverbiddelijk, wij moeten in verband met Irene's aankomende knieoperatie dit weekend thuis zijn.

Gekleed in waterdicht zeilpak met de nodige lagen eronder, en stevige waterdichte zeillaarzen, vertrekken we met de 'Chip' bij de WSV Alphen. Het goede nieuws is, dat er net een konvooi schepen in zuidelijke richting voorbij komt, de bruggen openen alleen bij voldoende aanbod. Het slechte nieuws is dat het tempo waarmee wordt gevaren en waarmee de bruggen worden benaderd,  veel te laag ligt. Zo gaan we de spoorbrug opening niet halen.

Bij een van de bruggen gaat plotseling iedereen aanleggen, een soort kuddegedrag. Wij zijn de enige die doorvaren, de brug gaat ook gewoon open. We liggen nu op de eerste plaats voorin het konvooi, en kunnen zo het tempo flink opvoeren. De hefbrug van Boskoop dreigt even roet in het eten te gooien, we moeten wachten op een binnenvaartschip dat op hogere snelheid achter ons in aantocht is. De schade valt mee, we arriveren net op tijd voor de spoorbrug opening in Gouda, die maar eens per twee uur op verzoek plaatsvindt.

Na de spoorbrug moeten we worden geschut in de Julianasluis, die toegang geeft tot het getijdenwater van de Hollandsche IJssel. Het schutten gaat vlot, de regenbuien worden zeldzaam. alleen de wind waait lekker door, regelmatig met snelheden van rond de 20 knopen (dikke windkracht 5). Het oorspronkelijke konvooi is nu aardig uitgedund, we varen met 3 zeiljachten ongeveer gelijk op. Het volgende obstakel is de Algerabrug in Krimpen aan de IJssel. Die wordt eenmaal per uur bediend, 20 minuten na het hele uur.

Als we vlak voor die brug een aantal zeilschepen tegenkomen, beseffen we dat we een paar minuten te laat zijn voor de brugopening, en moeten aanleggen aan een wachtsteiger. Bij een van de konvooivaarders, een Duitse zeilboot met jonge bemanning, lukt dat aanleggen door de harde wind maar steeds niet, wat tot een flinke scheldpartij onderling leidt. Even later wordt op het voordek de vrede weer getekend.

Na de Algera brug, in het zicht van de van vanaf het water enorme Brienenoordbrug, steken we de Maas over richting IJsselmonde. We hebben overwogen om hier bij de jachthaven van de WSV IJsselmonde aan te leggen en te overnachten, maar de weersomstandigheden vallen eigenlijk reuze mee en het is nog vroeg. We besluiten om naar Alblasserdam of Dordrecht door te varen, en daar te stoppen. Op het daarna volgende Hollandsch Diep staat windkracht 6 uit het westen, daar hebben we geen zin in.

Uiteindelijk varen we via de Rietbaan door tot Dordt. We hebben al vaker overnacht bij de Koninklijke Dordrechtse Roei- en Zeilvereniging (opgericht 1851 !), en dat is prima bevallen. We kunnen de voorraad voor de laatste dagen op peil brengen bij de lokale AH.

Morgen ziet de weersverwachting er veel beter uit, met minder wind. Wij gaan proberen de spoorbrugopening van Dordt (eens per twee uur) van 11:12 te halen, en dan door te  varen naar Willemstad.

De vandaag gevaren route wordt weergegeven in de onderste twee plaatjes.

Amsterdam marina - Alphen aan de Rijn

woensdag 14 augustus 2019

Na een lekker maal gisteravond bij Loetje aan het IJ (gevestigd op de Marina), hebben kleinzonen Arnold en  Bart aan boord geslapen. Vannacht werden we ruw gewekt door waarschijnlijk een sleepboot of politieboot die even een geintje wilde uithalen met de 'jachies' in de Marina, en op volle snelheid voorbij raasde. Na flink te hebben gehobbeld, slapen we snel verder. Om 7 uur loopt de wekker af, opa gaat even douchen en gezamenlijk met de jongens ontbijten we en treffen de voorbereidingen voor de tocht van vandaag. Handig, zo'n paar extra matrozen aan boord. We hebben plannen om vandaag een flinke ruk van onze thuisreis te voltooien, tenminste tot Heemstede, voorbij Haarlem.

Het eerste deel voert over het Noordzeekanaal naar zijkanaal C. Er hangt daar een ochtendmist, en ons voornemen voor een lange tocht dreigt ook figuurlijk de mist in te gaan. De eerste brug in het zijkanaal C die we tegenkomen is gestremd, wat niet veel goeds belooft voor de passage om 10:30 van de brug in de A9, die maar 3 keer per dag draait. We leggen aan tegen de wachtsteiger. Gelukkig net op tijd is de stremming opgeheven en haasten we ons naar de A9, waar we door de brugopening zo ver als het oog reikt een enorme file veroorzaken. We horen de automobilisten gelukkig niet schelden.

Direct daarna schutten we door de sluis bij Spaarndam. Op naar Haarlem! Dwars door Haarlem over het water is een leuke tocht, we passeren vlot in totaal 11 bruggen. We zijn rond lunchtijd al bij Heemstede, en besluiten verder te varen naar Alphen aan de Rijn. Onderweg komen we weer een brugstremming tegen, die roet in het eten dreigt te gooien. We moeten nog de Kaagbrug met spoorbrug passeren, die klokslag 15:00 onverbiddelijk voor ons als laatste optie gaat draaien. We zetten de gaskraan flink open, en met een paar minuten speling halen we de deadline. Alphen is nu binnen bereik !

Onderweg bij het Braassemer meer vullen we alle tanks tot de rand met GTL diesel, daarmee moeten we ruimschoots thuis kunnen komen. We hebben in de Watersport Vereniging Alphen onderweg telefonisch al een plaatsje gereserveerd, de havenmeester laat ons door het supersmalle bruggetje vlot naar binnen. De matrozen helpen met aanleggen en de stroom aansluiten.

Oma tovert een lekker pastamaal op tafel, we wachten op Louis en Louise die hun zonen komen ophalen. Een reuze gezellige dag !

( De foto's zijn door 9-jarige kleinzoon Bart op z'n eigen camera genomen, fotograaf in de dop. Hij heeft talent !)


Onderaan de vandaag gevaren route :

Volendam - Amsterdam Marina

dinsdag 13 augustus 2019

In Volendam begint de dag stralend, en in de marina met weinig wind. We hebben gister al ruw kennisgemaakt met het fonteinkruid, dat in de ondiepe gedeelten van het Markermeer welig tiert. We zullen de diepere delen van het Markermeer moeten opzoeken om fonteinkruid te vermijden.

We ronden daarom het eiland Marken onderweg naar het Paard (vuurtoren van Marken) zeer ruim. Op de marifoon wordt gewaarschuwd voor drijvende veenplaten, die door de storm zijn losgewoeld en nu in de omgeving ronddrijven. Dit gedeelte van het Markermeer is maar 2,7 m diep, we varen noodgedwongen dwars door dichte fonteinkruid velden en moeten regelmatig achteruit slaan om de troep kwijt te raken van kiel, roer en schroef..

Als we eenmaal het Paard achter ons hebben gelaten, neemt de wind flink toe. We stuiteren weer door de golven, en komen nog steeds fonteinkruid tegen, ondanks dat het hier 3 meter diep is. We verleggen de koers naar de nog diepere vaargeul, met nauwelijks beter resultaat. Dit komt het plezier in de watersport op het Markermeer niet ten goede, het is een regelrechte ergernis. Eenmaal op het Buiten IJ is het leed geleden, maar doemen andere gevaren op. De betonning is hier onoverzichtelijk, meerdere schepen en schippers die hier kennelijk van in de war raken, komen dichterbij in ons vaarwater dan ons lief is.

Zonder kleerscheuren bereiken we de Schellingwouderbrug en de direct erachter gelegen Oranjesluizen. Beide kunnen we zonder wachttijd passeren, wat een klein wonder mag heten. We varen verder via het IJ, dat altijd druk maar interessant is met de allure van een grote stad. In de Marina Amsterdam vinden we een ligplaats met een prachtig uitzicht.  Louis en Louise komen Arnold en Bart brengen. We gaan eerst gezamenlijk van de heerlijke steaks van Loetje aan hert IJ genieten. De jongens blijven daarna slapen en gaan morgen meevaren. Arnold probeert in het luxe sanitair decadent in bad te gaan, maar de belangstelling daarvoor en de wachttijd is te groot. Het wordt dus een ordinaire douchebeurt. We doen nog wat spelletjes en verbouwen de Chip voor het onderbrengen van de jonge gasten. Om 22:00 gaat het licht uit.




de vandaag gevaren route :

Stavoren - Enkhuizen - Volendam

maandag 12 augustus 2019

Na dagen tijdens woest stormweer verwaaid te hebben gelegen in Stavoren, lijkt zich maanadg een klein weergat te openen. Als we maandag wakker worden, schijnt er een zonnetje en loeit de wind niet meer door de verstaging en de bomen. Veel boten vertrekken Friesland in, naar buiten het IJsselmeer op gaat niemand. Wij gaan ! Buiten de haven staat er een behoorlijke zeegang, niet zo gek bij deze wind waarbij de golven over grote afstand opgestuwd worden. We gaan er van uit, dat naarmate we dichter onder de Noord Hollandse kust raken, het golfbeeld rustiger zal worden. We nemen in het begin flink water over, soms heb je meerdere golven achter elkaar waarna de Chip z'n neus diep in het water steekt.

Als we bij Enkhuizen aankomen, moeten we beslissen stoppen of doorgaan naar Volendam. Er hangt een pikzwarte onweerslucht boven ons, van waaruit het enorm gaat plenzen met af en toe een klap onweer. We vluchten de buitenhaven in, en vinden onder de geopende hemel net nog een plaatsje waar we kunnen aanleggen. Gelukkig hebben we ons vanmorgen helemaal in zeilpak gestoken, de waterschade blijft beperkt. Na een lunch met hete thee om een beetje op te warmen, begint het zonnetje weer te schijnen. We besluiten alsnog naar Volendam door te varen.

We schutten via het Naviduct naar het Markermeer. In eerste instantie vaar je nog beschut, daarna komen de wind en de golven, die een graadje erger hun best doen dan vanmorgen. De beslissing om door te varen wordt al bijna betreurd. Een probleem met deze golven is dat de vaarsnelheid door het voortdurend erin moeten beuken enorm terugloopt. Op circa een derde van de af te leggen afstand besluit ik de koers flink naar stuurboord te verleggen, om niet recht tegen de golven in te hoeven. Je vaart om, maar de hogere snelheid maakt het ruimschoots goed. Bijkomend voordeel is dat we in een rustiger gedeelte van de Hoornse Hop terechtkomen. Hoe dichter we Volendam naderen, hoe sneller het gaat.

Af en toe moeten we stoppen vanwege het Fonteinkruid, een onderwaterplant die welig tiert in het ondiepe water van het Markermeer. De kiel en het roer maaien en verzamelen deze groene plaag, waarna het blijft hangen, en af en toe de schroef blokkeert waardoor je stil komt te liggen Eindelijk kunnen we aanleggen in box A52 van de fraaie Volendamse Marina, die we vanuit Enkhuizen al telefonisch gereserveerd hebben. We halen snel even boodschappen in het dorp en scoren net voor sluitingstijd bij Viscentrum Schilder nog een lekkerbek voor het avondeten.
's Avonds komen Louis, Louise met Arnold en Bart gezellig buurten.

de vandaag gevaren routes :

Bedevaart naar het Roode Klif

zondag 11 augustus 2019

Bedevaart naar het Roode Klif, de plicht van iedere Fries. Omdat ik gedeeltelijk Fries bloed in de aderen heb, ontkom ik niet aan deze verplichting. Wij begeven ons per fiets naar het roemruchte Roode Klif.

Pelgrimsroutes en -doelen zijn er vele.  Bekend zijn uiteraard Santiago de Compostella. Al voor Christus was Finistère het eindpunt van een heidense tocht. Het klif, 90 kilometer westelijk van Santiago, is door de Romeinen Finisterrae gedoopt, wat 'einde van de wereld' betekent. De traditie van de bedevaart naar St.Jacob in Compostella gaat terug naar de tijd van Karel de Grote, nadat volgens de legende in 814 zijn graf in Compostella gevonden was.

Moslims kennen de hadj, de pelgrimstocht naar Mekka. De hadj is verplicht voor alle gezonde, volwassen moslims die over voldoende geld beschikken. Normaal nemen jaarlijks rond 2 miljoen mensen deel aan de hadj.

Minder bekend is dat de Friezen ook een bedevaartsoord hebben : het Roode Klif, een keileemwand ten zuidoosten van Stavoren bij Scharl in de Nederlandse provincie Friesland. Het is een deel van de eindmorene uit de Saale-ijstijd. Deze morene loopt van Texel naar Wieringen, via de Gaasterlandse kliffen over Urk, Schokland en Vollenhove naar het oosten. De gletsjer morenen voerden vanuit Scandinavië grote hoeveelheden stenen in alle soorten en maten mee, waar later in Drente bijvoorbeeld de hunebedden mee gebouwd konden worden. In latere tijden ontstonden door de golfafslag van de Zuiderzee steile wanden, de kliffen. Behalve het Roode Klif zijn ook het Mirnser Klif en het Oudemirdumer Klif in Gaasterland op deze wijze gevormd. De oorspronkelijke keileemwand van het Roode Klif is op het eind van de 19e-eeuw helaas vergraven. Wat rest is een glooiende helling van circa 10 meter hoogte.

Er bestaat een legende over het Roode Klif die dateert van rond het begin van onze jaartelling :  In het jaar vier na Christus geboorte zou, volgens oude aantekeningen, ‘het Roode Klif, in het midden van de zomer, drie dagen achtereen, eene groote vuurvlam hebben uitgespuwd, waarna, op den vierde dag, zich eenen roode of vurige slang of draak, mede uit het Klif opstijgende, een half uur lang, tot verschrikking der aanschouwers, boven den vuurmond in de lucht vertoonde, en daarna in het Klif tegelijk met de vlam verdween’. De vlam kwam terug in 155 en 217, ‘tot groote bekommering der inwoners’ en heeft zich daarna niet meer laten zien.

Op zich stelt het Roode Klif landschappelijk nauwelijks meer iets voor. Waar het om gaat is een monument ter herinnering aan de slag bij Warns in 1345.  Er is een steen geplaatst met de Friese tekst ‘leaver dea as slaef’, liever dood dan slaaf. Het pleit helaas niet voor het historisch besef van de Friezen, dat dit monument pas in 1951 gemaakt is.

De ontstaansgeschiedenis van het monument is allesbehalve heldhaftig :

De steen van 14 ton zwaar is in de jaren 30 van de vorige eeuw door deelnemers aan de werkverschaffing gevonden in een sloot in de plaats Tijnje. Een week lang zijn aannemer Roorda en zijn mensen bezig geweest de steen te lichten. Eindelijk was men zover dat de steen op een praam kon worden gehesen, helaas kantelde de praam onder het zware gewicht. Met veel pijn en moeite kon de steen uiteindelijk in de tuin van aannemer Roorda geplaatst worden. Aanvankelijk kreeg de steen veel bekijks, maar toen dat verwaterde, wilde Roorda er wel van af. Er is nog getracht de steen een vooraanstaande plaats te geven in het dorp Tijnje, maar daar was geen belangstelling voor. Op verzoek heeft Roorda de steen toen voor het monument op het Roode Klif beschikbaar gesteld.

Maar hoe dan ook, nu wordt ieder jaar eind september op het Roode Klif de Slag bij Warns herdacht, symbool van de Friese vrijheidsstrijd. Deze slag verhinderde een Hollandse invasie, en het is dit wapenfeit dat de Friezen voor het eerst verenigde. Hieronder is de geschiedenis beschreven. Lees en huiver.....

De weg naar rechts na de heuvel, via Scharl naar Warns, heet ‘de ferkearde wei’ (de verkeerde weg), omdat de Hollandse ridders die kozen voordat ze in Warns in de pan werden gehakt. Scharl zelf is een buurtschap met ongeveer veertig inwoners en een kerkhof met een klokkestoel en onder meer de oorlogsgraven van vijf geallieerde vliegers. Vroeger woonden hier veel meer mensen. Volgens oude kronieken raakten de inwoners van Scharl en Warns in 1305, in de tijd van de Schieringers en Vetkopers, ‘tegen elkander in gevecht, dat er van beide kanten wel honderdvijftig man sneuvelden’. Dat was nog eens een tijd, daar zijn de dorpsruzies van tegenwoordig kinderspel bij.

Op de website van ‘Historiek’ wordt de aanleiding voor de slag bij Warns alsvolgt omschreven  :

‘Willem IV, graaf van Holland en Henegouwen, wist zich in Friesland alleen verzekerd van de steun van Stavoren. De rest wilde niets van hem weten. Daar moest verandering in komen. Toen duidelijk werd dat de graaf met plannen voor een invasie bezig was werd Stavoren op Sint Odulfsavond (11 juni 1345) door de Friezen bezet, waarschijnlijk om te voorkomen dat het stadje als bruggenhoofd kon dienen.

de slag - een ware slachting

De graaf had zijn invasie goed voorbereid, onder meer door hoge schattingen op te leggen aan bevriende kloosters in West-Friesland (Noord-Holland) en een leger samen te stellen dat bestond uit een ‘magt van 85.000 man, waaronder vele grooten, en van den eersten Adel uit Holland’. Historicus Hans Mol, houdt het op een invasievloot van 12.000 tot 15.000 man, ‘die ’s morgens met gunstige wind in Enkhuizen zeil had gehesen’. Maar het weer zat op 25 september 1345 niet mee. Volgens Steenstra : “Onweder en herfstwinden hadden de vloot reeds op de Zuiderzee verstrooid.”

En volgens andere bronnen hadden de Friezen ook ‘de bakens verzet’. De vloot werd gesplitst; het verband ging verloren.

Jan van Beaumont, een oom van Willem, raakte de volgende ochtend ten zuiden van Stavoren (later in de Zuiderzee verdwenen) ‘terstond met eenen hoop Friezen in gevecht, zonder den graaf met het voornaamste deel des legers af te wachten’. Toen de autochtonen in het nauw werden gebracht…“…bracht het geluid der alarmklokken in de naburige dorpen, dat al van plaats tot plaats voortgezet werd, intusschen eene menigte landvolk op den been.”

Willem IV

Dan arriveert de graaf : ‘Hij vloog met zeshonderd man, zonder behoorlijke orde en zonder te wachten op de ontscheeping der anderen, woedend op de Friezen los, rukkende naar het schijnt op het naastgelegen dorp aan, dat zij in brand staken. (…) Op het vernemen van de opgaande rook en brand schoten de Friezen met geweld toe en, denkende dat zij slechts eene enkele bende Hollanders te bestrijden hadden, vielen zij met vereenigde krachten op hen aan, en maakten eene groote slagting onder dezelve. (…) De Graaf doorstak met eigen hand eenen Frieschen Edelman.

(…) De Friezen, wier woede met hun getal steeds toenam, vochten met eene onoverwinnelijke dapperheid, hoezeer het getal hunner vijanden nu door de ontscheeping tot eene groote schare was aangegroeid. Te midden van het bloedige gevecht sneuvelde eindelijk ook de Graaf zelf.’

‘Willem viel bij het dorp Warns en zijn hoofd werd van de romp gescheiden’, zo melden de bronnen. ‘De Hollanders begaven zich eerlang op de vlugt naar hunne schepen, en werden zoo vinnig vervolgd, dat er door de groote haast nog meer verdronken, dan het zwaard der Friezen gedood had.' (....)

'De slag, die van des morgens zes uur tot in den laten avond (volgens Cornelius: Vesper) duurde, had aan 18.000 Hollanders, Zeeuwen en Henegouwers het leven gekost.' Volgens Mol viel dat wel mee: er moesten ‘enige honderden doden’ worden achtergelaten. ‘En zo arriveerde de vloot na een moeizame terugtocht op 28 september in Amsterdam … sonder minen here de grave‘. Pas een halve eeuw later zou zijn gebalsemde lijk in een klooster in Bolsward worden opgehaald om in Valenciennes te worden bijgezet.

De Friezen besloten ‘dezen gedenkwaardigen dag te vereeuwigen’ en stelden ‘eene jaarlijkse feestdag in, op dezen dag plegtig te Stavoren te vieren’, maar de protestant Steenstra was verbijsterd over de wijze waarop: ‘Door bijgeloof en nachtelijke donkerheid dier tijden wijdden zij dat feest niet aan God, die alleen de overwinningen geeft, maar aan de maagd Maria’, zodat de dag ‘onder de naam van den Friesche Lieve Vrouwedag vermaard bleef’. Tja, Steenstra leefde in een andere tijd...

Uiteindelijk kwam het toch weer goed tussen Friezen en Hollanders, zij het met een oprisping van geweld tussendoor (uit een publicatie van Andre Horlings) :
Maar al in 1347, nog maar twee jaar later, sloten de Friezen een twintigjarig bestand met de Hollanders. Daarna bleef het onrustig, tot Grote Pier uit Kimswerd (ca. 1480-1520) op de Zuiderzee een eigen kapersvloot begon en in totaal 28 Hollandse schepen buit maakte. Wie 'Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries' kon zeggen had een kans, maar ca. 500 Hollanders konden dat niet en 'kregen de voeten gespoeld' (werden verdronken). Uiteindelijk werd Friesland in 1524 ‘verworven’ door keizer Karel V en werd de provincie een Heerlijkheid en in 1648 een gewest van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Wel met een eigen stadhouder, een voorvader van de volgende Willem IV.

Stormweekend in Stavoren

vrijdag - zaterdag 9 & 10 augustus 2019

De vrijdag begint al vroeg met de aangekondigde regen, aanvankelijk staat er nog weinig wind. De weerberichten en de weerkaart voor het weekend zien er niet goed uit. Een nogal angstaanjagend lagedrukgebied voorafgegaan door meerder fronten, komt langzaam onze kant op, met alle negatieve gevolgen zoals wind en (hemel)water, en waarschijnlijk onweer.
We besluiten op ons beschutte en comfortabele plaatsje in Stavoren te blijven liggen. Voor morgen wordt een echte storm verwacht, de eerste stormwaarschuwing is al per marifoon gegeven.

We besteden onze tijd nuttig door verschillende kastjes, waarvan al sinds 2002 de inhoud onbestemd is toegenomen, leeg te halen en schoon te maken. Allerlei achterhaalde technische zaken kunnen zo de prullenbak in. Een schoonmaakrondje blijkt niet overbodig...
Als het buiten droog wordt en ietsje opklaart, halen we de fietsen weer tevoorschijn en brengen we de voorraden weer op peil bij de COOP.


Na een onrustige nacht tikken we op zaterdagmorgen aan de kust en op het IJsselmeer net de 8 Bft aan. Afgezien van een paar klappen onweer is het droog gebleven, en schijnt zelfs de zon af en toe. Op de weerkaarten is lagedrukgebied aan het opvullen en snel op weg naar het depressiekerkhof bij IJsland. Kunnen we weer overgaan tot de orde van de dag.

Maar zover is het overdag nog niet. De wind waait lekker door, we meten af en toe een dikke windkracht 8, en 9 doet ook mee. We lopen even naar de sluis en de haven, als we op de AIS een bruine vloot schip voor de haven in zuidelijke richting tegen de storm in langs zien varen. De golven spoelen over de havendijk, en  het bruine vloot schip neemt veel water over. We zien hem bijdraaien naar de haven, en binnenkomen. De schipper heeft het goed onder controle, en vaart met stalen zenuwen de smalle sluis binnen. Het blijkt de klipper 'Gouwzee' van schipper Evert-Jan die ik nog ken uit de tijd van nl.sport.varen, met bijeenkomsten bij hem aan boord in Monnickendam.

Als de Gouwzee naar binnen geschut is, komt er een snelle motorboot, de 'Moving pages' , naar buiten. Bemand met 3 man, schiet die tussen de pieren door naar buiten, in eerste instantie recht tegen wind en golven in. We zien niets anders dan stuifwater (bijgaande foto). Het waait maximaal, we hebben moeite ons staande te houden. Later zien we het schip naar het noorden afbuigen, en op de AIS kunnen we volgen dat ze de handdoek in de ring werpen en Workum aanlopen.

Het waterpeil in ZW Friesland is door de ZW wind behoorlijk gedaald, wel zo'n 30 cm. Alle stootwillen zijn gemobiliseerd om de druk op de romp te verdelen. Ze moeten regelmatig hoger worden gehangen naarmate het waterpeil zakt.

Zaterdagavond eten we een heerlijk maal in restaurant 'De kruitmolen'  vlakbij de sluis. Leuke ambiance, bij mooi weer terras aan het water, prima gerechten en nette prijzen. Aanrader.

Langweer - Stavoren

donderdag 8 augustus 2019

We staan bijtijds op,  en vertrekken na negenen voor onze tocht naar Stavoren. Het is zonnig en droog, maar het waait hard, windkracht 5 met uitschieters naar boven. Op de Langweerder Wielen varen we nog enigszins  beschut, daarna in de Jeltesloot en op de Fluessen hebben we de wind recht op de kop. Dit is tegen het adagium van de zeiler, die laat zich leiden naar waar de wind hem brengt. We laten de zeilen dus ingepakt, en varen op de motor. Op de Fluessen hebben de golven alle tijd en ruimte om lekker op te lopen, we hakken er tegenin. Tegemoetkomende zeilboten varen met twee vingers in de neus op de fok of  de genua lekker voor het lapje. Om jaloers op te worden. Met de blik op oneindig varen we door.

De reden dat we nu deze richting op varen, is een actieve depressie die snel vanaf Engeland / Frankrijk onze kant op komt. Die gaat hier flinke ellende veroorzaken in de vorm van buien en vooral veel wind. Voor het weekend wordt zware storm verwacht. Ideaal zou zijn om voor de storm in Enkhuizen te liggen, maar dat gaat met deze wind vandaag  niet gebeuren. We stoppen in Stavoren, en zien wel wanneer we de slechts 10 mijl naar Enhuizen en eventueel verder naar Volendam gaan afleggen. We hebben nog alle tijd om in Herkingen te komen, we varen voor ons plezier. Voor mensen van wie de vakantie onverbiddelijk eindigt ligt dat anders.

In Stavoren kennen we de jachthaven vlak naast de sluis uit het verleden, we hebben vaak aan het eilandje gelegen van waaruit je prachtig uitzicht op de omgeving hebt, en mooi beschut kunt liggen. Tijdens onze aanloop ziet het er bezet uit, maar als we rondvaren zien we tot onze verrassing dat aan  de westzijde een soort verspringende insteekhavens zijn aangelegd, waarvan er nog enkele vrij zijn. Even later liggen we heerlijk uit de wind onder een lekker zonnetje, en kunnen we nauwelijks geloven dat we nog maar kort daarvoor lagen te stuiteren.

We halen de fietsen tevoorschijn, kijken even aan het IJsselmeer naar de grote golven en de zeilboten die daar flink tekeer gaan. De boodschappenlijst werken we af bij de grote COOP die hier recent aan het water is verrezen. We keren zwaar beladen terug. We slaan ook een voorraad GTL (synthetische diesel) in.
's Avonds kakt de wind helemaal in, voor sommige mensen een reden om alsnog  over het IJsselmeer naar de overkant te vertrekken. Wij maken een prachtige fietstocht rond Stavoren die ons via de brug bij Warns weer terug naar de jachthaven voert.




de vandaag gevaren route :

Grouw - Langweer

woensdag 7 augustus 2019

Vanaf 2 augustus zijn we regelmatig te gast bij John en Mariska in Akkrum. Zaterdag een geweldig etentje in Leeuwarden, samen met John's ouders Joop en Alie.  Op 6 augustus houden we aan boord een klusdag. Het toilet moet van een nieuwe Joker klep worden voorzien. De oude klep is niet meer dicht en zorgt voor het gedeeltelijk vollopen van de toiletpot met buitenwater,  en de toiletpomp is aan een smeerbeurt met watervast schroefassenvet toe.
Geen al te fris karweitje, maar deze keer is het zo gefixt.

Dinsdagmorgen krijgen we nieuwe buren met motorpech. Een jong gezin met drie kinderen op een oude zeilboot met ditto SABB dieselmotor. Bij het kleppen stellen had de vader het stelboutje stuk gedraaid. Dankzij het gereedschaparsenaal bij ons aan boord kan er het een en ander van de cilinderkop gedemonteerd worden. In Heerenveen kan hij bij een scharrelaar tegen woekerprijs een stelboutje ophalen. Samen met het gezin maken ze maar een dagje uit van het ophalen van het boutje. Helaas breekt bij de montage ook een ander boutje van een andere klep. Toen heeft hij maar een set nieuwe boutjes besteld bij een specialist. Hoe het afloopt zullen we nooit weten, wij gaan woensdagmorgen vertrekken voor de levering van de boutjes.

De fietsenmaker in Grou heeft voor 20 Euri de achteras van Irene's Di Blasi vouwfiets gereviseerd. Een heel vriendelijk bedrag voor een lastig karweitje. Dinsdagmiddag laat is het wiel kaar. De samenbouw met de derailleur en de servorem doe ik zelf, mijn handen lijken na afloop die van Zwarte Piet. We maken 's avonds een proefrit met de fiets langs de jachthaven en het Prinses Margietkanaal, alles is weer pico bello.

Woensdagmorgen levert John even na negenen Thijs en Joris af bij de 'Chip''. Wij passen al varend op de jongens, Mariska moet vandaag voor het eerst na hun vakantie weer werken. Oorspronkelijk is het vaardoel Lemmer, maar John meldde dat daar vandaag en morgen Skûtsjesilen plaatsvindt, met alle drukte daaromheen. We verleggen het reisdoel naar Langweer, waar de passantenhaven prachtig gelegen is aan een strandje en speeltuin. Eigenlijk veel beter voor de jongens dan Lemmer. Het weer is beter dan de verwachtingen, alleen de wind waait met 5-6 Bft veel harder dan voorspeld.

John en Mariska komen na gedane arbeid naar Langweer en eten mee. John besteedt een lesuur aan de surfopleiding van Thijs, hij gaat al goed ! Daarna scheiden onze wegen voorlopig, wij gaan nu serieus op terugreis naar de thuishaven, uiteraard rekening houdend met de weergoden.
























de vandaag gevaren route :

Heeg - Grouw

vrijdag 2 augustus

Als we 's morgens wakker worden, klettert de regen met geweld op het dek. Je zou zo in de kuip kunnen douchen. Uit privacy overwegingen doen we dat toch maar in het mooi gerenoveerde sanitairgebouw.  In de regen varen is niet onze favoriete bezigheid, maar we willen vandaag wel in de buurt van Akkrum zien te komen. Eigenlijk hadden we een mooie toeristische route over de Terkaplester Poelen in gedachte, maar de weersomstandigheden laten ons besluiten de kortste route via het Prinses Margrietkanaal naar Grou (de Friese naam, in het Nederlands : Grouw) te varen. Goed ingepakt in onze zeilpakken geven we de regen geen kans, en houden we het droog.  Er is weinig binnenvaart, de meeste schepen in het kanaal zijn motor- en zeiljachten.

We komen onderweg twee verkeersbruggen en een spoorbrug tegen, waar we met onze mast niet onderdoor kunnen. De doorvaart van beide verkeersbruggen ligt noordvarend aan de voor ons 'verkeerde' bakboordzijde van het kanaal. Al wachtend heb je alleen maar tegenliggers. De spoorbrug bij Grou is een draaibrug, die kun je aan beide zijden passeren. De mooie jachthaven van Grou ligt direct aan het PM kanaal, we kunnen er zo een vrije box invaren. Het is er het afgelopen jaren niet dieper op geworden, wij schuiven met de kiel door de blubber, en de dieptemeter waarschuwt al piepend tegen te weinig water onder de kiel.

Het liggeld hier is een koopje, voor onze bootlengte met 2 personen 10 €/nacht. De toeristenbelasting van de gemeente Leeuwarden (waar Grou onder valt) is wel hoog, we betalen 5 €/nacht bovenop het havengeld. Stroom en douches moet je apart betalen. Zo word je linksom of rechtsom toch geschoren.

Voor John en Mariska is het vandaag hun 12,5 jarige trouwdag. Mariska haalt ons 's middags op, we kunnen gezellig in Akkrum mee-eten. De ouders van John zijn er ook, morgen  (zaterdag) wordt het heugelijke jubileum beklonken met een Live Cooking diner bij de nieuwe Van der Valk in Leeuwarden.
Daarna is het plan om tot woensdag in Grou te blijven liggen.  De reparatie van de fiets van Irene is hopelijk dinsdagmiddag klaar. Dan varen we woensdagmorgen als oppas met Thijs en Joris naar Lemmer, waar Maris ze na haar werk weer oppikt. Vervolgens zakken we rustig aan verder af richting thuishaven.











de vandaag gevaren route :

Makkum - Heeg

dinsdag 30 juli 2019

Rondje Hindeloopen met de BALLS (Bart, Arnold, Louise, Louis)
Na een telefoontje met de Marina Makkum blijkt dat er nu weer volop ligplaatsen beschikbaar zijn. We verkassen van de eenvoudige gemeentehaven naar de veel gezelliger en comfortabeler Marina.

Het weer zit nog steeds mee, we spreken met Louis en Louise af dat ze dinsdag een dagje langskomen. Uit de opties zwembad, strand of varen wordt het laatste gekozen, we gaan een tochtje maken langs de Friese IJsselmeerkust, en een ijsje eten in Hindeloopen. Er staat weinig wind, en die is pal zuid, precies de richting waar we heen willen. De motor is zo bereidwillig, ons die kant op te brengen. Het is ruim anderhalf uur varen. We zien in het westen donkere wolken ontstaan, dat moet het lagedrukgebied zijn dat bij ons de komende dagen voor een aanzienlijke weersverslechtering gaat zorgen.

De haven van Hindeloopen die we nog kennen van jaren terug, heeft een behoorlijke metamorfose ondergaan. Er zijn nu boxen, en fatsoenlijke aanlegplaatsen. Dit alles overzien door een bulderende havenmeester, die z'n autoriteit meent te  moeten ondersteunen met een grote witte zeeofficierspet. Zo eentje van het formaat waar een Russische admiraal jaloers op zou worden.
We mogen van hem per gratie hooguit een kwartiertje aanleggen om een ijsje te kopen, want het is druk met binnenlopende zeilschepen, die hij een plaatsje voor de nacht moet wijzen. Een rondgang door het pittoreske Friese plaatsje, een van onze elfsteden, zit er dus niet in. Na het ijs is het weer trossen los en opzouten.

Bij het verlaten van de haven zien we vlakbij gewoon mensen in het water lopen, zo ondiep is het hier. We hebben het nog niet tegen elkaar gezegd, of we voelen de 'Chip' enorm vertragen en hobbelen. We zijn tot ieders hilariteit vastgelopen buiten de vaargeul. Gelukkig komen we gemakkelijk weer los en zoeken de officiële vaargeul op. Intussen zijn de donkere wolken dichterbij gekomen, en is de wind flink toegenomen en geruimd naar noordwest. De golven nemen bij deze windrichting snel toe, de wind heeft alle tijd en ruimte om ze op te jagen.

Af en toe worden we behoorlijk natgespat door tegen de romp slaande golven. Bij Arnold en Bart slaat de zeeziekte toe, die altijd begint met een slaperig gevoel. Een groot deel van de tocht brengen ze slapend door. Na anderhalf uur varen liggen we weer in de dan verrassend rustig aandoende haven, en is de zeeziekte snel vergeten. Irene tovert een lekker maal op tafel, de zeelucht maakt hongerig. Het begint al te schemeren als we de jongelui uitzwaaien en nog even nagenieten in de kuip van een leuke dag en het voorlopig laatste restje mooi weer.

De  woensdag gebruiken we om schoon schip te maken, de was te doen, en na ons lange verblijf op Texel alles aan boord weer te organiseren voor een  rondtrekkend bestaan. We gaan langzamerhand weer afzakken naar onze tbuishaven Herkingen. Op 20 augustus heeft Irene een afspraak in het Spaarne ziekenhuis in Hoofddorp voor haar knieoperatie, dat is onze deadline voor thuiskomst.
Het onwillige wiel met versleten lager van Irene's vouwfiets demonteer ik vast, we gaan in Grouw een fietsenmaker proberen te vinden die nieuwe kogels en conussen kan aanbrengen.


donderdag 1 augustus 2019

Makkum - Heeg

Vandaag gaan we een ruk maken richting Akkrum, waar we zaterdag bij John en Mariska hun 12,5 jarig huwelijksjubileum hopen te vieren. Vele wegen leiden naar Rome, evenzovele waterwegen leiden naar Akkrum. We kiezen voor een zuidelijke route, via Workum en Heeg. We schutten eerst door het historische kleine sluisje van Makkum naar de Friese boezemwateren. We zakken ruim een halve meter ten opzichte van het actuele IJsselmeer peil.


Dit deel van Friesland is zo prachtig, wat een rust. Het lijkt wel of de tijd hier stilstaat. De lunchpauze van de Friese brugwachters van 12:00-13:00 is hier heilig, de lichten staan op dubbel rood, wat betekent dat er niet gedraaid wordt. Wij lopen vast voor de brug van Parrega, dat geeft ons de gelegenheid in  alle rust van onze lunch te genieten. Via Workum varen we richting Fluessen en Heeger Meer, waar we van voeger met de motorboot Marc van onze ouders nog veel herinneringen hebben liggen. We zwaaien uit nostalgie naar Gaastmeer en het Konijneneiland. Even later doemt Heeg op, onze eindbestemming voor vandaag.  In de jachthaven staat de jonge enthousiaste havenmeester ons al op te wachten, we kunnen kiezen uit meerdere lege boxen.

Het is gezellig druk, we maken een rondje door het dorp. Irene spot bij een juwelierszaak een mooie ring, die helaas niet past. De eigenaresse van de zaak en ontwerpster van het kleinood, biedt aan de ring in de juiste maat opnieuw te maken, maar dan kost ie wel het dubbele. Vreemde manier van zaken doen, de koop gaat onder deze voorwaarden niet door.

Het toiletgebouw op de jachthaven is sinds ons vorige bezoek totaal gerenoveerd, het valt op dat in de Friese jachthavens kosten noch moeite gespaard worden om het de gasten naar de zin te maken. De toeristenbelasting is hier en daar flink verhoogd, ergens moet de service natuurlijk van betaald worden. Maar een elektriciteitstarief van van 2,50 € per nacht is wel flink over de top.






de vandaag gevaren route :