Middelburg (2)

Donderdag & vrijdag 13, 14-8.  De donderdag is een tropische dag. We verkennen de stad te voet, het is heet en druk. Bijna op iedere meter zie en voel je de eeuwenoude historie. Donderdagavond gaan we eten in 'De Kemel', het clubhuis van Watersportvereniging Arne annex restaurant. Het is gevestigd in een prachtig oud pakhuis. De Belgische uitbater is er helaas niet meer, maar het eten smaakt gelukkig prima ! 's Avonds barst er een hevig onweer los, dat elders in Nederland veel schade veroorzaakt.

Middelburg is een stad met een rijke geschiedenis die meer dan 1000 jaar teruggaat. In de 9e eeuw worden op Walcheren drie burgen gebouwd : Domburg, Souburg en daar tussen in Middelburg. Via de rivier de Arne is Middelburg met de Westerschelde verbonden. De haven dateert van de 11e eeuw, in 1217 krijgt Middelburg stadsrechten van Johanna van Vlaanderen en Graaf Willem I van Holland en Zeeland. In 1405 krijgt Middelburg stapelrecht : alle koopwaar die via de Westerschelde wordt aangevoerd, moet eerst in Middelburg worden gelost : wol uit Engeland, laken uit Vlaanderen en wijn uit Frankrijk.

Het prachtige stadhuis dat is gebouwd tussen 1452 en 1458 getuigt van de grote welvaart in die tijd.
Als de Arne verzandt, graaft men in 1532 een kanaal, en in 1540 wordt de Nieuwe Haven gegraven.
Verzanding blijft echter een probleem, men probeert dit met getijdenmolens en een creatief gebruik van de ebstroom tegen te gaan.

In 1572, in de beginperiode van de 80-jarige oorlog, komt er een voorlopig einde aan de bloeiende middeleeuwse handelsperiode. De trouw aan de Spaanse koning Filips II lokt een beleg uit door de prinsgezinde Geuzen. De burgers van Middelburg lijden zwaar : de honger wordt zo erg dat huisdieren worden opgegeten. De stad valt in februari 1574, veel van de privileges gaan verloren.
De stad herstelt daarna wonderbaarlijk snel, in de Gouden eeuw heeft Middelburg na Amsterdam de belangrijkste inbreng in de VOC. Er komt in de Dokhaven een eigen VOC scheepswerf, waar tussen 1602 en 1795 336 grote schepen worden gebouwd. De kaart hiernaast is door Blaeu gemaakt in 1649.
In de Franse tijd, en door de oorlogen met Engeland gaat de handel op de koloniën verloren. De haven is in die tijd alleen nog maar door kleine schepen bij hoogwater aan te lopen.

Koning Willem I laat een kanaal naar Veere graven, dat in 1817 wordt geopend, maar zeevaart en welvaart blijven uit. Er heerst grote armoede, en het aantal inwoners daalt van 30.000  naar 12.000. In 1872 wordt het kanaal verlengd naar Vlissingen, en wordt de spoorlijn Bergen op Zoom-Middelburg aangelegd, wat enige economische opleving met zich meebrengt. Men heeft in die tijd zelfs een droogdok gebouwd, ik heb daar eerder al eens over bericht : zie hier

De Tweede Wereldoorlog begint desastreus : als Zeeland zich weigert over te geven, volgt er een bombardement op Middelburg. Er komen 22 mensen om, en meer dan 600 historische panden gaan in vlammen op, waaronder de Abdij en het Stadhuis, Na de oorlog is er veel gerestaureerd of zelfs volledig herbouwd. Middelburg is nu de 5e monumentenstad van Nederland, met meer dan 1100 geregistreerde monumenten.

Om al dit moois goed te kunnen bekijken, maken we vrijdag een rondvaart door de havens en kanalen van Middelburg, en wandelen daarna door de binnenstad terug naar de jachthaven. Hieronder een impressie. Morgen vertrekken we weer, richting Veere, Veerse Meer en Oosterschelde.