Verwaaid in Kortgene

Op zaterdag zijn de weerberichten zodanig slecht dat we besluiten nog een nacht bij te boeken in Middelburg. Dat geeft ons de kans een PKN dienst bij te wonen in de prachtige authentieke Oostkerk ( zie http://www.orgelsinzeeland.nl/navigatie_plaats_middelburg_oostkerk.htm ). De Zeeuwen moeten vroeger flinke drinkers zijn geweest, want de bouw van de kerk tussen 1647 en 1667 werd mogelijk gemaakt door een extra belasting op bier en wijn.

Hoewel de volle rondvaartboten door weer en wind af en aan varen, achter ons langs door de haven, vinden wij het geen weer om Middelburg in te gaan.
's Avonds eten we heerlijk lamskoteletten bij de Belgische uitbater van het restaurant 'de Baas en z'n Madam'  in het clubgebouw van Watersportvereniging Arne, zoals gewoonlijk een dolle sfeer, leuke gesprekken en meer dan voortreffelijk eten en drinken.

's Nachts regent het ongelooflijk hard, gelukkig klaart het op maandagmorgen 8-8-2011 een beetje op, we nemen de brugopening van 11:15. De wind is B5 met steeds uitschieters naar 6. Bij de sluis van Veere kunnen nog net mee met de schutting. Op het Veerse Meer gaat de genua uit, we varen soms over de 6 knopen. De stront waait daar letterlijk van de dijk.  We hebben geen zin om tegen stroom en stormachtige wind de Oosterschelde op te gaan, en slaan vlak voor de Zandkreeksluis af naar de Delta Marina in Kortgene, box H14. Met de kop van de Chip in de wind zitten we heerlijk beschut achter de buiskap in de kuip. Delta Marina heeft sinds kort gratis WiFi, dus skypen we even met het deel van de familie die in Hoch Krimml zit. De wind huilt en loeit vervaarlijk door de masten, het lijkt steeds harder te gaan waaien. Op kanaal 68 horen we dat een beroepsvaarder een jacht in nood te hulp schiet. Wij liggen gelukkig veilig in de haven, daar nemen we een koud roseetje op.

De vrije tijd op zondag geeft mij de gelegenheid nog wat gegevens op te zoeken van de oude Clowtings op internet (zie de links in het vorige blog).
Ik ontdek dat het met bet-opa's  'Admiraal Zoutman' slecht is afgelopen : zie de NRC kroniek van 1858 :

NRC 220458

een fregat (driemaster dwarsgetuigd ) 

Rotterdam, 21 april 1858. Uit brieven uit Havana ontvangen, vernemen wij het vergaan van het alhier te huis behorende fregatschip ADMIRAAL ZOUTMAN, kapt. G.H. Sprenger van Eijk.

Dit schip, de 11e maart van Havana via Cork naar Rotterdam vertrokken met 700 tons suikeren andere goederen, werd in de nacht van de 15e door hevige wind en stroom naar de kust van Florida afgedreven, waar het in weerwil van de ijverigste pogingen van de kapitein en de bemanning weldra op strand werd geworpen. 

Te nauwernood hadden de 21 ongelukkigen, die zich aan boord bevonden, de tijd met enige provisiën, wapenen, ammunitie en kledingstukken hun leven in de boten te redden. Ongelukkiglijk belette de hevige golfslag de boten de wal te bereiken, zodat de schipbreukelingen ze moesten verlaten om aan wal te kunnen komen. Het mocht hun echter later gelukken weder in het bezit te komen van de provisiën enz. welke de zee met de boten op het strand wierp.

Bij het aanbreken van de dag was van het schip niets meer dan enige wrakstukken over. De ongelukkige schipbreukelingen waren reeds de eerste dag na hun landing aan de aanvallen van beren en andere wilde dieren blootgesteld. Gedurende hun verblijf aan de kust, van welke zij zich niet wilden verwijderen in de hoop van een schip te zien opdagen dat hun te hulp zou kunnen komen, doodden zij twaalf beren, drie wolven, benevens panters en krokodillen. Zij vonden de overblijfselen van vijf andere schepen welke schipbreuk hadden geleden, negentien lijken en een graf dat eerst kort te voren gegraven scheen, waarop een stuk lei was geplant waarop de naam geschreven was van kapitein Adams. Eindelijk na een vreselijk lijden van negen dagen werden de ongelukkigen opgemerkt door de DANIËL WEBSTER. De gezagvoerder van die stoomboot, kapt. Miner, liet de machines dadelijk stoppen en nam de schipbreukelingen aan boord, met welke hij de 26e te Havana aankwam. Men kan niet te zeer het gedrag van kapt. Miner prijzen, die de geredden alle hulp verleende welke hun ongelukkige toestand verdiende. (opm: zie ook NRC 020658 en 030658)

NRC 020658

New York, 17 mei. Te Key West zijn dezer dagen aangebracht enige goederen van het op de kust van Florida verongelukte Nederlandse schip ADMIRAAL ZOUTMAN 

Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 04-06-1858
De goederen van het schip Admiraal Zoutman, te Key West aangebragt (zie ons nommer van gisteren) zijn voor ruim 1187 dollars verkocht.

Uit het feit dat de goederen van de Admiraal Zoutman naar Key West zijn gebracht, valt op te maken dat het schip op de Florida Keys (eilanden ten zuiden van Florida) is vergaan. Opmerkelijk dat er zoveel wilde dieren waren in die tijd !

Gegevens van de 'Admiraal Zoutman' : ( zie http://www.marhisdata.nl/main.php?to_page=schip&id=10129 )
Gebouwd bij De Jong, Kortelandt & Anthony (scheepswerf St. Joris), Rotterdam.
Kiellegging 27-8-1836, opgeleverd 16-8-1837.
Netto tonnage : 689 , draagvermogen : 364 lasten.
Lengte 38,19 m - breedte 6,84 m - diepgang 5,83 m

De betekenis van de 'zeemanscolleges' en vlagnummers van gezagvoerders was mij volslagen onbekend. Hier een beschrijving wat ze betekenden :

Zeemanscolleges waren nodig om de belangen te behartigen van de kapitein en de andere bemanning om deze enige sociale zekerheid te bieden. Er werd jaarlijks contributie betaald en er was een fonds voor noodlijdende bemanning.

Bij ziekte en overlijden werd een bedrag uitgekeerd. In het begin van de 19e eeuw was het zeemansbestaan nog erg riskant door ziekte en ongevallen. Zeelieden werden daarom uitgesloten van ondersteuning door de weldadigheids verenigingen. Ook opneming in het weduwefonds was voor hun vrouwen niet mogelijk.

Het Zeemanscollege te Rotterdam ‘Tot nut der Zeevaart’ ontstond in 1819. De vlag : groen, wit, groen met in het zwart de letter R voor het nummer in het witte vlak.

 Zinspreuk:

 “Wij dragen zaâm blijmoedig bij,

 Aan ’t oogmerk dezer Maatschappij,

 Voor oude zeeliên, moê van ’t zwerven,

 Voor weêuw en weezen, als wij sterven.”

De Kapiteinsvlag

De kapitein die zich aanmeldde bij het zeemanscollege werd voorgedragen bij het bestuur door de reder die hem als kapitein had aangenomen, of door een van de lid zijnde kapiteins, om toegelaten te worden. Na goedkeuring kreeg hij een nummer toegewezen en een kapiteinsvlag van het zeemanscollege met daarin de letter van het college en zijn nummer.

De naam van de kapitein en zijn nummer, schip en rederij werd bekend gemaakt in de boekjes van alle zeemanscolleges in Nederland. Iedere kapitein had dit boekje aan boord bij zich. Hierdoor wist men, welke kapitein met welk schip men onderweg gezien had.

Bij het uitvaren van en inkomen van een haven werd er met de kapiteinsvlag gegroet. Ook bij het op zicht passeren van schepen op zee werd de vlag gehesen onder de Nederlandse driekleur en daarna weer binnen gehaald.
Veel oude gegevens zijn te vinden in Piet's scheepsindex  http://www.scheepsindex.nl/Persoon.php?i=294&r=K

Nog meer details zijn op onderstaande link te vinden :

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeemanscollege

Hier de brief (in ons bezit) die door de agent van de rederij te Hong Kong bij het overlijden van Isaac Henry Clowting op 1 juni 1856 aan zijn nabestaanden is gestuurd  (ten onrechte staat er mevrouw H.I. Clowting in de aanhef, dat had I.H. moeten zijn, zie geboorteakte ;  zijn vrouw Martje Visser was zeven jaar daarvoor in 1849 overleden. Hij hertrouwde in 1851 met de Terschellinger weduwe Wietske Visser. Zijn zoon Henry Isaac is op het moment van overlijden van  z'n vader 10 jaar oud. Weduwe Wietske Visser keert met haar zoon  terug naar Terschelling. Die zoon is mijn overgrootvader, die net als mijn grootvader Marcus Clowting loodsschipper op Terschelling is geweest).

Mevrouw H. I. Clowting

Mevrouw,

Met de diepste droefheid moeten wij Uwe het treurige bericht geven dat uw Echtgenoot, den Heer H.I. Clowting gezagvoerder van het Nederl. schip "Admiraal Zoutman" op den 1 Juny na een korte ziekte van 4 dagen aan de Hong Kong koorts is overleden na alle mogelijke pogingen gedaan te hebben om door de beste medicale assistentie Kapitein Clowting in het leven te behouden, maar hunne pogingen zijn vergeefs geweest. Wij condoleeren  Uw mevrouw met dit treffend verlies in geloove dat wij daarin veel deelnemen. De Heeren C. Vlierboom en Zn *) zullen Uw verscheidene documenten overhandigen welke wij uitgemaakt hebben en hoopen dat deeze Uw in der beste orde mogen geworden.
Met de meeste achting, noemen wij ons met alle achting,
Uwer dienaren,
w.g. Schaeffers 
Agenten van de Nederl. Fregatschip 'Admiraal Zoutman'


*) Vlierboom was de reder van dit schip.




















In het volgende bericht wordt door de agent melding gemaakt van het feit dat er een steen voor het graf is besteld. Helaas hebben we die niet kunnen vinden bij ons bezoek aan Hong Kong in 2006, de begraafplaats is waarschijnlijk nog volledig intact. Misschien bij een volgend bezoek meer succes !


'Wij hebben kapitein Clowting bij zijn begravenis alle mogelijke Eer beweezen en naast zijne collegas begraven en hebben tot gedachtenis van zijne memorie een grafsteen bevolen welk over eenige dagen gereed zal zijn'

De overlijdensakte :

Op den 1st Juni des Jaars Achtien Honderd zes en vijftig compareerden voor mij Hermann Schaeffer alhier wonende, Teun Albert Pronk, oud 26 jaren wonende te Katwijk van beroep 1ste stuurman aan boord van het Ned fregat "Admiraal Zoutman", Albert Verruys oud 23 jaren en Walter Schaeffer oud 27 jaren beide hier woonachtig, verklaren als getuigen bij deze dat op heden den 1ste der maand Juny des jaars Achttien Honderd zes en vijftig ten 9 uren 's avonds is overleden in hunne tegenwoordigheid Henry Isaac Clowting oud 40 jaren, wonende te Rotterdam gezagvoerder van het Nederl. Fregat "Admiraal Zoutman" thans hier liggende.
Aldus gedaan ten mijn huyze den 2de Juny 1856 en na voorlezing, ondertekend door genoemde getuigen en door mijzelf te Hong Kong in China

Hermann Schaeffer in functie van Schaeffers, agenten van de Holl Fregatschip "Admiraal Zoutman"